گزارش کارآموزی و معرفی کامل شبکه بهداشت و درمان
چکیده
فصل اول : معرفی و تاریخچه 1
بهداری سابق 2
خانه بهداشت 3
مراکز بهداشتی درمانی 4
سازمان انتقال خون 6
عملکرد واحد مبارزه با بیماریها 10
عملکرد واحد تغذیه و مدارس 14
فصل دوم : فعالیتها 16
اهداف شبکه بهداشت 19
نگاهی بر بیمارستان امدادی 32
استراتژی های شبکه بهداشت 38
اهم فعالیتهای انجام شده بهداشت حرفه ای 43
عملکرد واحد بهداشت دهان و دندان 44
عملکرد واحد اسناد پزشکی 45
عملکرد نظارت بر درمان 47
فصل سوم : شرح تفصیلی آموخته ها 52
اهداف بهداشت محیط در نظام شبکه 52
مراکز تهیه و توزیع و نگهداری و فروش مواد... 53
بهداشت مواد غذایی 55
شرح وظایف کاردان بهداشت محیط در مراکز بهداشتی درمانی 61
بحث و نتیجه گیری 62
گزارشی از تشکیل شبکه بهداشت و حقوق باروری 75
آشنایی یا واحد بهداشت محیط شبکه بهداشت 79
اهداف برنامه های بهداشت خانواده 81
آموزش بهداشت روان در شبکه بهداشت 86
منابع و ماخذ 96
چکیده
امروزه آموزش و بهسازی منابع انسانی به عنوان یکی از استراتژی‌های اصلی دستیابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط متغیر قلمداد میشود و از اینرو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمانی نمایان شده است. بدیهی است این فعالیت نیز مانند هر فعالیت سازمانی دیگر مستلزم برنامه‌ریزی صحیح و اصولی می‌باشد. نیازسنجی جزء جدایی‌ناپذیر برنامه‌ریزی آموزشی و نظام بهسازی منابع انسانی محسوب میشود. طی فرآیند نیازسنجی، نیازها مشخص شده و برحسب اولویت برای ارضاء و تحقق آنها اقدام میشود. نیازها برای انتخاب اقدامات درست، قبل از انجام هر اقدامی مشخص می‌شوند. طراحی و اجرای پروژه‌های نیازسنجی آموزشی در هر سطحی مستلزم پیروی از یک طرح و الگوی عمل مشخصی است. انتخاب یا طراحی و تدوین الگوهای نیازسنجی می‌تواند باعث تسهیل و افزایش دقت و اعتبار فرآیند نیازسنجی شود. یک الگوی مناسب باید هدف، قلمرو (حوزه)، روش‌های اجرایی، یاران سایر ابعاد لازم در جهت انجام یک پروژه نیازسنجی آموزشی را مشخص و معین نماید.
هدف پژوهش حاضر، بررسی الگوهای نیازسنجی موجود و مقایسه آنها از نظر شرایط اجرا، زمان، مکان و کاربردها و همچنین تعیین مناسب‌ترین الگوها برای نیازسنجی در سیستم بهداشت و درمان استان اصفهان می‌باشد. و نیز بدین منظور پس از بررسی اسناد و مدارک موجود و جستجوی گسترده در منابع فارسی و انگلیسی، الگوها و تکنیک‌هایی که به صورت پراکنده دراین منابع معرفی شده‌اند را پژوهشگر با استفاده از بینشی سیستماتیک، کلیه این الگوها و تکنیک‌های موجود را در یک چارچوب کلی در پنج طبقه قرار داده و ضمن معرفی الگوهای هر طبقه، مزایا و معایب هر یک را مورد نقد و بررسی قرار گرفت. برای سنجش میزان تناسب و کاربرد الگوها و مدل‌های مختلف از طریق مطالعه توصیفی پیمایشی با استفاده از ابزارهای نظیر پرسشنامه و مصاحبه سازمان نیافته،نظرات مدیران و معاونان و کارشناسان ستادی و بهداشتی (19) شبکه بهداشتی و درمانی در سطح استان اصفهان (80 نفر)، تحت بررسی قرار گرفت و نتایج تحقیق در دو بخش عبارتند از:
- برای نیازسنجی نیازهای بهداشتی جمعیت تحت پوشش: الگوهایی مناسب هستند که دارای ویژگی‌های زیر باشند:
1- مفهوم نیاز به عنوان فاصله بین وضع موجود و مطلوب و نیز به عنوان برداشت ترکیبی. 2- منابع تعیین نیاز، جامعه، اهداف و ارزش‌هایشان. 3- ابزارهایی نظیر مشاهده مستقیم و پرسشنامه و ... . 4- شناسایی نیازها در سطح شهرستان. 5- ملاک تعیین الگو، میزان مشارکت جمعیت. 6- مناسب‌ترین شرایط زمانی نیازسنجی در چند مرحله. 7- مناسب‌ترین شرایط مکانی تجمع نمایندگان مردم در یک مکان خاص. 8- مناسب‌ترین شرایط اجرایی، تجمع نمایندگان در یک مکان خاص، تکنیک دلفی. 9- کاربردی‌ترین الگوها، الگوهای ترکیبی و الگوهای هدف - محور
برای نیازسنجی نیازهای سازمانی کارکنان: الگوهایی مناسب هستند که دارای ویژگی‌های زیر باشد:
1- مفهوم نیاز به عنوان برداشت ترکیبی و نیز به عنوان فاصله بین وضع موجود و مطلوب. 2- منابع تعیین نیاز، کارکنان شاغل در شبکه و آرمان‌ها و اهداف سیستم. 3- ابزارهای نظیر پرسشنامه، مشاهده مستقیم و ... . 4- شناسایی نیازها در سطح منطقه و شغل. 5- ملاک تعیین الگو، میزان مشارکت کارکنان. 6- مناسب‌ترین شرایط زمانی نیازسنجی در چند مرحله. 7- مناسب‌ترین شرایط مکانی تجمع نمایندگان کارکنان در یک مکان خاص. 8- مناسب‌ترین شرایط اجرایی، تجمع نمایندگان در یک مکان خاص، تکنیک دلفی. 9- کاربردی‌ترین الگوها، الگوهای ترکیبی و الگوهای هدف - محور
بنابراین نیازسنجی آموزشی اولین و اساسی‌ترین گام در برنامه‌ریزی آموزشی سیستم بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است و تعیین نیازها براساس الگوها و تکنیک‌های دقیق، می‌تواند اثربخشی و کارایی برنامه‌ریزی این سیستم را افزایش دهد.
بخشهای شبکه بهداشتی درمانی که در شهرستان مسئول کلی برنامه های بهداشتی درمانی می باشند عبارتند از :
مراکز بهداشتی - درمانی شهر ی
این گونه مراکز مجموعه وظایف خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی- درمانی روستایی را به مردم شهرها ارائه می کنند . در روستاها سطح اول شبکه ، خانه بهداشت و سطح دوم شبکه مراکز بهداشی - درمانی روستایی است که در شهرها مراکز بهداشت ی- درمانی شهری همانند مجموع سطح اول و دوم شبکه در روستاها عمل می کنند .
مرکز بهداشت و بیمارستانهای عمومی وتخصصی
مرکز بهداشت محل نظارت ، آموزش ، ارزشیابی و تدارک کلیه خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی - درمانی روستایی و شهری است ضمنا پاره ا ی فعالیتهای تخصص - اپیدمیولوژیک راهم انجام می دهد .
بیمارستانها به طور معمول محل ارائه خدمات پزشکان متخصص و کارشناسان خدمات پیراپزشکی و در واقع محل ارجاع بیماران از مراکز بهداشتی - درمانی روستایی و شهری برای معاینات تخصصی و بستری شدن و معالجه بیماران بستری شده می باشند .طرحهای گسترش شبکه های بهداشتی - درمانی با توجه به سه عامل مهم دسترسی مردم به خدمات ، کم خرج بودن و مساله نیروی انسانی پزشکی و نیز با توجه به مختصات فرهنگی ، جغرافیایی و اقتصادی هر شهرستان طراحی گردیده اند .
امور درمان ودارو
خدمات درمانی سرپایی ،مراکز فوریت پزشکی ، خدمات درمانی بالینی و تهیه و تدارک داروهای مورد نیاز جامعه از موارد مهم امور درمان و دارو می باشد که معمولا خدمات درمانی سرپایی به دو صورت مراجعه مستقیم به مراکز درمانی و فوریت پزشکی بیمارستانها و یا استفاده از خدمات مراکز و پایگاههای فوریت ها ی پزشکی در منازل صورت می پذیرد ؛ خدمات درمانی بالینی بامراجعه بیماران به بیمارستانها و بستری شدن دراین مراکز انجام می شود ارائه خدمات درمانی بالینی در بیمارستانها ی عمومی ، تخصصی و فوق تخصصی انجام می شودکه بطور عمده محل استقرار بیمارستانها در مراکز شهری است و معمولا بیمارستانهای عمومی در مراکز شهری کم جمعیت مستقر است . بیمارستانهای عمومی دارای 4 بخش جراحی عمومی ، داخلی ، اطفال و زنان وزایمان و بیمارستانهای تخصصی و فوق تخصصی دارای بخشهای مختلف درمانی است .گرچه بیشتر به دلیل برخورداری ازامکانات وسیع تجهیزات کافی و کارکنان متخصص ارائه خدمات درمانی بیشتر در بیمارستانهای دولتی صورت می پذیردولی از ارائه خدمات بخش خصوصی و خیریه در شهرهای پرجمعیت وبویژه بخش خیریه که در طی چند سال اخیر توسعه کمی وکیفی نسبتا مطلوبی یافته است . نمی توان غافل بود . سیاستهای کلی کشور برپایه ایجاد انگیزه در بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری در امر درمان است ولی به دلیل گران بودن هزینه های درمان و در نتیجه عدم رغبت و تمایل بخش خصوصی در این زمینه توفیق چندانی حاصل نشده است . به منظور اجرا ی طرح نوین اداره بیمارستانهای دولتی با اتکاء به درآمدهای آن و ارائه خدمات درمانی به مردم در حال حاضر بیشترین خدمات ، در مجموعه های دولتی انجام میشود به طوری که در مراکز دانشگاهی استان خراسان بویژه مشهد و بخصوص بیمارستانهای قائم (عج)و امام رضا (ع) که دارای مراکز آموزشی - درمانی باشند اغلب مراجعه کنندگان برای اعمال جراحی تخصصی و فوق تخصصی به این مراکز مراجعه میکنند که به دلیل حضور پزشکان ماهر و همچنین تجهیزات پیشرفته عملکردی فراتر از استانی دارند و در برخی موارد پذیرای بیماران خارج از کشور نیز می باشند .
این مجموعه ضمن نظارت مداوم بر امور مربوط به درمان بیمارستانهای دولتی ، خصوصی و خیریه خدمات پاراکلینیکی از جمله ارائه خدمات آزمایشگاهی و رادیو لوژی را نیز که بیشتر توسط بخش خصوصی صورت می پذیرد عهده دار می باشد.
سازمان انتقال خون
این سازمان با هدف تهیه خون و فر آورده های خون سالم برای بیمارن و نیازمندان عهده دار وظیفه بسیار خطیر و انسانی است که در مراکز استانها و شهرهای عمده در قالب پایگاههای انتقال خون فعالیت می کند . نقش عمده و کار اصلی این سازمان تهیه محصولات و مشتقات از پلاسمای خون جمع آوری شده می باشد که بسیاری از مشتقات ارزشمند خون تا چندی پیش باهزینه های گزاف از خارج کشور وارد می شد .
اهم فعالیتهای انجام شده در واحد گسترش
استخراج شاخصهای بهداشتی در سال 1385 و مقایسه آن با سال 1384به شرحنمودارهای ذیل:
پیگیری تأمین نیروی انسانی و تجهیزات مراکز سلطانیه، عمیدآباد، خیرآباد (احداثمجدد) و دولت آباد (راه اندازی شده) که مشخصات پرسنلی مراکز مذکور در جدول زیر آمدهاست.
کروکی مرکز تازه راه اندازی شده دولت آباد
جمع بندی آمار مربوط به بیمه روستایی و پزشک خانواده شامل
• آمار مراجعین و درآمد بیمه روستایی و ارسال به بیمه خدمات درمانی استان
• فهرست اقدامات انجام شده توسط پزشکان خانواده در مراکز تحت پوشش شهرستان وارسال به بیمه خدمات درمانی استان
• آمار مراجعین و درآمد پزشک خانواده و ارسال به مرکز بهداشت است
•تهیه و جمع بندی پیشنهادات طرح گسترش شهرستان با توجه به درخواستهای اهالی وضوابط کلی پیشنهاد گسترش شبکه شهرستان که خلاصه آن در جدول زیر آمده است:
خانه بهداشت
اولین محل مراجعه روستاییان نیازمند به امور بهداشتی پزشکی خانه بهداشت است که در آنجا کمک بهورزان زن ومرد - با تحصیلات دوره ابتدای یا راهنمای و طی 2 سال دوره آموزش مستقر هستند . بهورزان خدمات بهداشتی - درمانی اولیه راکه شامل آموزش بهداشت ، ایمن سازی بر علیه 6 بیماری مهم و خطرناک ودوران کودکی (دیفتری - کزاز- سیاسرفه- فلج اطفال- سرخک وسل) آموزش تامین آب آشامیدنی سالم و بهسازی محیط ، راهنمایی در مورد بهبود وضع غذا و تغذیه صحیح ، اصول بهداشت مواد غذایی ، توصیه مراقبتهای بهداشتی مادر و کودک ، آموزش درباره فاصله گذاری بین حاملگی ها ، پیشگیری و کنترل بیماریهای بومی و شایع ، درمان بیماریهای معمولی ، سوانح و حوادث ، تهیه و تدارک داروهای اساسی برای خانواده های روستایی در خانه بهداشت اغلب چهره به چهره و با حوصله و توضیحات کافی انجام می شود . هر خانه بهداشت یک روستای اصلی وچند روستای اطراف ( روستاهای اقماری ) رازیر پوشش قرار می دهد و چند خانه بهداشت زیر نطر یک مرکز بهداشتی - درمانی روستایی است.