پروژه حشره شناسی و آفات گیاهی
فصل 1: معرفی مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی
مقدمه
تاریخچه مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی
شرح وظایف اساسی مؤسسه
تشکیلات مؤسسه
بخش تحقیقات آفتکش ها
بخش تحقیقات حشرات زیان آور به گیاهان
بخش تحقیقات علف های هرز و انگل های گلدار
بخش تحقیقات سن گندم
بخش تحقیقات بیماری های گیاهی
بخش تحقیقات رده بندی حشرات
بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی
بخش تحقیقات نماتولوژی گیاهی
بخش تحقیقات مبارزه بیولوژیک
بخش تحقیقات ویروس شناسی و بیماری های ویروسی گیاهان
بخش تحقیقات شناسایی رستنی ها
بخش تحقیقات بیولوژی مولکولی و بیوتکنولوژی
نیروی انسانی
طرح های تحقیقاتی
انتشارات
منابع فصل
فصل 2: معرفی محل کارآموزی
معرفی محل کارآموزی
فصل 3: کلیات
کلیات
فصل 4: پرپاراسیون میکروسکوپی حشرات و اتاله کردن حشرات
تهیه پرپاراسیون میکروسکوپی از حشرات
نحوه پرپاراسیون
اتاله کردن حشرات
منابع فصل
فصل 5: آزمایشات انجام شده روی مگس سفید گلخانه
زیر راسته جوربالان Homoptera
کلید تشخیص خانواده های راسته جوربالان
خانواده مگس های سفید (سفید بالک ها) Aleurodidae
سفید بالک ها Aleurodidae
مراحل رشدی
تخم
پوره خزنده (اولین مرحله پورگی)
سنین دوم و سوم پورگی
شفیره
بالغین
دموگرافی و دینامیسم جمعیت
آزمایشات انجام شده روی مگس سفید گلخانه
مگس سفید
عسلک پنبه
کنه دو نقطه ای (کنه تارعنکبوتی)
شپشک آرد آلود ساحلی
منابع فصل
فصل 6: آزمایشات انجام شده روی سن گندم
راسته Hemiptera (ناجوربالان)
زیر راسته سن ها Heteroptera
کلید شناسایی خانواده های مهم سن ها
رده بندی سن ها Heteroptera
الف- زیر راسته سن های آبزی Cryptocerata
ب- زیر راسته سن های خاکزی (Gymnocerata یا Amphicorizae)
سن گندم
آزمایشات انجام شده روی سن گندم
اثر شبه هورمون جوانی «آدمیرال» بر کنترل پوره های سن معمولی گندم در شرایط مزرعه
نتیجه کلی و بحث
نتیجه بررسی ها
منابع فصل
فصل 7: آزمایشات انجام شده روی مگس جالیز
راسته Diptera (دوبالان)
رده بندی دو بالان
مگس های شیار پیشانی دار سیکلورهافا، گروه ساده بال ها، مگس های بال رنگی
کلید شناسایی خانواده های مهم مگس های زیر راسته براکی سرا و سیکلورهافا
مگس قهوه ای جالیز
آزمایشات انجام شده روی مگس جالیز
مگس خربزه
سرخرطومی هندوانه (سرخرطومی جالیز)
منابع فصل
فصل 8: آزمایشات مربوط به تأثیر سموم مختلف روی درصد جوانه زنی بذر کلزا
آزمایشات مربوط به تأثیر سموم مختلف روی درصد جوانه زنی بذر کلزا
فصل 9: کاربرد مخلوط آفتکش ها
کاربرد مخلوط آفتکش ها
چگونگی چک نمودن ثبات و سازگاری ترکیب داخل تانک
روش های ترکیب کردن مواد شیمیایی و آزمایش ثبات و سازگاری
بعد از تست چه باید کرد؟
ترکیبات سموم آفتکش
ترکیبات سموم علف کش و حشره کش
ترکیبات سموم علف کش و قارچکش
ترکیبات سموم علف کش و حاصلخیز کننده یا بارور کننده مایع
ترکیبات سموم علف کش و حاصلخیز کننده خشک
متخصصان می گویند: سموم قارچکش همیشه اگر خوب ترکیب شوند، سودمند هستند
مفید بودن ثبات دهنده های حالت اسیدی در کاهش حمل سم در یک جریان شبیه سازی شده
منابع فصل
فصل 10: منابع
منابع فارسی
منابع لاتین
بخش تحقیقات حشرات زیانآور به گیاهان:
- بررسی جنبههای پایهای بیولوژی حشرات
- بررسی جنبههای پایهای اکولوژی حشرات
- بررسی معیارهای پیشآگاهی در مبارزه با حشرات
- بررسی آستانه زیان اقتصادی حشرات
- بررسی جنبههای متفاوت مبارزات زراعی
- بررسی مقاومت گیاهان در برابر حشرات
- بررسی اثرات همه جانبه سموم کشاورزی
- بررسی فیولوژی حشرات
- تحقیق در زمینه مدیریت تلفیقی با حشرات به منظور کاهش مصرف سموم
- بررسی گزارشات واصله از مراکز تحقیقات
- انتشار نتایج تحقیقات انجام شده به صورت مقالات علمی و تحقیقاتی
- تماس دائمی و تبادل اطلاعات علمی با مراجع مشابه علمی داخلی و بینالمللی به منظور آگاهی از آخرین اطلاعات مربوطه
- پاسخ به سؤالات فنی درخواست شده از طرف افراد، مؤسسات داخلی و خارجی و انجام سایر امور محوله
بخش تحقیقات علفهای هرز و انگلهای گلدار:
- جمعآوری و شناسایی علفهای هرز و انگلهای گلدار در مراحل مختلف رویشی در مزارع، باغات، اراضی غیرمزروعی و آبهای کشاورزی، تعیین مناطق انتشار و تهیه نقشه پراکندگی آنها در سطح کشور
- تحقیق در بیولوژی، اکولوژی، فنولوژی و فیزیولوژی علفهای هرز، جمعآوری و شناسایی و تهیه مجموعه بذور در علفهای هرز و انجام بررسیهای لازم روی آنها
- جمعآوری دشمنان طبیعی علفهای هرز و همکاری در زمینه تحقیقات مبارزه بیولوژیک با آنها
- تحقیق درباره روشهای مختلف کنترل علفهای هرز
- بررسی خسارت علفهای هرز مهم در محصولات زراعی و باغی و تعیین آستانه خسارت اقتصادی آنها در محصولات استراتژیک
- شناسایی و جمعآوری اطلاعات در مورد علفهای هرز قرنطینه کشور
- تحقیق در زمینه آثار زیست محیطی روشهای مبارزه با علفهای هرز و باقیمانده علفکشها در خاک، آب و گیاه به خصوص از جنبه اثرات سوء آن بر محصولات کشاورزی
- آزمایش سموم جدید علفکشها با هماهنگی بخشها یا مؤسسات ذیربط و کمیته فنی مؤسسه
- بررسی روشهای مؤثر در بهبود کاربرد علفکشها
- مطالعه امکان بروز مقاومت در علفهای هرز نسبت به علفکشها
- فیزیولوژی علفکشها
- همکاری در اجرای طرحهای مهندسی ژنتیک به منظور تهیه لاینهای مقاوم از محصولات کشاورزی به علفکشها
- مشاوره، راهنمایی و هماهنگی در تهیه و اجرای طرحهای تحقیقات علفهای هرز و انگلهای گلدار در کشور
- همکاری در تهیه گزارش طرحهای مشترک و بررسی و اظهار نظر در مورد گزارشهای ادواری واصله و نوشتارهایی که به بخش ارجاع میگردد
- آموزش علم علفهای هرز و پاسخ به مسائل فنی مطروحه از طرف مؤسسات داخلی و خارجی در حد امکانات
- تهیه و انتشار کتب، نشریات، مقاله، پوستر و دستورالعملهای اجرایی در زمینه علفهای هرز و انگلهای گلدار، همکاری در اجرای طرحهای تحقیقاتی مشترک با مؤسسات تک محصولی
بخش تحقیقات سن گندم:
- تهیه و اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینه مدیریت تلفیقی (IPM) با سن گندم در نقاط مختلف کشور
- تهیه و اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینه مبارزه بیولوژی با سن گندم (استفاده از زنبورهای پارازیت تخم، مگسهای تاکینیده و پاتوژنها)
- تهیه و اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینه جستجوی منابع مقاوم در مقابل سن گندم
- تحقیق در زمینه زیستسنجی و سنتز فرمون جنسی سن معمولی و امکان معرفی سایر جلبکنندههای طبیعی
- تحقیق در زمینه اکولوژی سن گندم و دینامیسم جمعیت آن در مزرعه و کوه و تدوین جدول زندگی آفت
- تحقیق در زمینه سطح زیان اقتصادی سن با توجه به مناطق مختلف کلیمائی
- تحقق در زمینه رابطه بین درصد سنزدگی ارقام مختلف گندم با کیفیت نانوایی آنها و جستجوی روشهای مناسب برای بهبود کیفیت نانوایی گندم سنزده
- بررسی گزارشات و طرحهای واصله از مراکز تحقیقاتی، انتشار نتایج تحقیقات انجام شده به صورت مقالات علمی و تحقیقاتی
- تماس دائمی و تبادل اطلاعات علمی با مراجع مشابه علمی داخلی و بینالمللی به منظور آگاهی از آخرین اطلاعات مربوطه
- پیشنهاد اعزام پژوهندگان بخش به کنگرهها، دانشگاههای داخل و خارج کشور
- پاسخ به سؤالات فنی درخواست شده از طرف افراد و مؤسسات داخلی و خارجی
- انجام سایر امور محوطه
بخش تحقیقات بیماریهای گیاهان:
- موضوع و مسئلهیابی در مورد عوامل بیماریزای قارچی، باکتریایی، میکوپلاسمایی و عوامل بیماریزای غیرانگلی از طریق بازدیدهای منطقهای، کسب اطلاعات از مؤسسات تک محصولی و دستگاههای اجرایی
- تعیین اولویتهای تحقیقات بیماریهای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی
- تحقیق در زمینه شناخت، بیولوژی و اکولوژی عوامل بیماریزای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی
- تحقیق در زمینه فیزیولوژی عوامل بیماریزای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی، اجرای پژوهشهای بنیادی در مورد بیماریهای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی با استفاده از روشهای مولکولی و بیوتکنولوژی
- تحقیق در زمینه ژنتیک عوامل بیماریزای قارچی، باکتریایی، میکوپلاسمایی (تهیه نقشه ژنتیک- Gene maping، تجزیه و تحلیل ژنتیک مولکولی
(Molecular Genetic Analysis به منظور شناخت کامل پاتوژن و استفاده از آنها در ایجاد مقاومت و یا مبارزه بیولوژیک، تحقیق در زمینه بیولوژی و فیزیولوژی، اثر متقابل پاتوژن و گیاه میزبان - تحقیق در زمینه بیوتکنولوژی مبارزه با بیماریهای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی
- تحقیق در زمینه زهرابههای قارچی و باکتریایی (توکسینها) به منظور جلوگیری از تولید آنها در محصولات کشاورزی
- تحقیق در زمینه جستجوی منابع مقاومت، مکانیسمهای دفاعی و القاء مقاومت (Induced resistance) به گیاهان در مقابل عوامل بیماریزای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی
- تحقیق در زمینه تلفیقی با بیماریهای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی و تهیه و مدلهای پیشآگاهی
- شناسایی میکروارگانیسمهای آنتاگونیسم و استفاده از آنها در مبارزه بیولوژیک با عوامل بیماریزای گیاهی
- تحقیق در زمینه بررسی اثر ترکیبات شیمیایی جدید روی عوامل بیماریزای قارچی و باکتریایی
- تحقیق در زمینه کنترل تأثیر قارچکشهای توصیه شده علیه بیماریهای قارچی و بررسی علل مقاوم شدن این عوامل در مقابل قارچکشهای توصیه شده
- تحقیق در زمینه اثر درجه حرارت، رطوبت، کمبود اکسیژن و نور روی گیاهان زراعی
- تحقیق در زمینه اثر آلودگی هوا و نقش آن در ایجاد بیماری
- تحقیق در زمینه کمبود مواد غذایی در گیاه
- تحقیق در زمینه قارچهای میکوریز و نقش آن در بالا بردن جذب مواد غذایی و افزایش رشد گیاه و میزان محصول
- تحقیق در زمینه مسمومیت غذایی در اثر افزایش مواد معدنی در خاک
- تحقیق در زمینه آسیب مواد شیمیایی (مانند قارچکشها، حشرهکشها و علفکشها) روی گیاهان
- تحقیق در مورد سایر عملیات زراعی نادرست که در گیاه ایجاد بیماری میکند
- بررسی و اظهار نظر در مورد طرحهای تحقیقاتی مربوط به عوامل بیماریزای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی که از مراکز تحقیقاتی، دانشگاهها، مؤسسات تکمحصولی دریافت میشود
- بررسی گزارشها و طرحهای واصله از مراکز تحقیقاتی
- انتشار نتایج تحقیقات انجام شده به صورت مقالات علمی و تحقیقاتی
- تماس دائمی و تبادل اطلاعات علمی با مراجع مشابه علمی داخلی و بینالمللی به منظور آگاهی از آخرین اطلاعات مربوطه
- پیشنهاد اعزام پژوهندگان بخش به کنگرهها، دانشگاههای داخل و خارج کشور به منظور ارتقاء سطح دانش بیماریهای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی و تحقیقاتی آنها
- هدایت و سرپرستی طرحهای مربوط به بیماریهای قارچی، باکتریایی و میکوپلاسمایی گیاهان در سطح کشور
بخش تحقیقات ردهبندی حشرات:
- تهیه و اجرای برنامههای تحقیقاتی جهت جمعآوری، شناسایی و ردهبندی فون حشرات ایران با توجه به محیط زیست آنها
- اجرای تحقیقات فونستیک درگروهها و راستههای مختلف حشرات
- اجرای تحقیقات تاکسونومیک و سیستماتیک مدرن با بهرهگیری از روشهای پیشرفته (تحقیقات کروموزومی، سرولوژیک، بیوشیمیک، آناتومی مقایسهای و غیره)
- اجرای تحقیقات پایهای سیستماتیک و ایجاد ردهبندی طبیعی Natural classification با بهرهگیری کامل از روشهای صحیح تاکسونومیک نظیر ردهبندی Phylogenetic Taxonomy یا Phyletic و ردهبندی Cladistic Taxonomy و غیره و یافتن قرابتهای فونستیک
- اجرای تحقیقات پایهای تاکسونومیک به روش Phenetic (Numerical Taxonomy) با تنظیم Data matrix و استفاده از روشهای آماری و پیشرفته با استفاده نهایی از کامپیوتر
- اجرای تحقیقات پایهای Biosystematic با غور در مسائل مربوط به دامنه تغییرات گونهای Specific Range، بین گونهای interspecific، درون گونهای intraspecific، زایش گونهای Speciation و جمعیتها و غیره
- نگهداری نمونههای ردهبندی شده در موزه طبق موازین علمی متداول در موزههای جهان جهت استفادههای علمی و فنی و پاسخگوییهای لازم
- تأمین نیازهای علمی بخشها و مراکز تحقیقاتی مؤسسه در مرکز و شهرستان ها و مؤسسات تکمحصولی و کشاورزی دیم در زمینه شناسایی آفات و حشرات ارسالی
- همکاری با بخشهای مؤسسه در زمینه شناسایی آفات مختلف و دشمنان طبیعی آنها در قالب طرحهای تحقیقاتی مشترک
- ارتباط، همکاری و هماهنگی با سازمانها و مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاهی در زمینه شناسایی فون حشرات و آفات مختلف و دشمنان طبیعی آنها در چهارچوب برنامههای مشترک تحقیقاتی
- همکاری با دفتر خدمات فنی و تحقیقاتی مؤسسه در تشکیل و تجهیز و تکمیل نمایشگاههای دائمی و موقت به منظور نمایش آفات و بیماریهای محصولات مهم کشور
- پاسخگویی به پرسشهای علمی و فنی افرد و مؤسسات داخلی و خارجی در رابطه با ردهبندی موزه
- ارائه تحقیقات انجام شده به صورت فهرست حشرات موجود در موزه، مقاله، کتاب و ایراد سخنرانی
- پیشنهاد اعزام کادر تحقیقاتی بخش به مجامع و مراکز تحقیقاتی و آموزش داخل و خارج از کشور به منظور تبادل دستاوردهای علمی و ارتقاء سطح دانش آنان
- همکاری با دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در زمینه پایاننامههای تحصیلی دانشجویان در مقاطع مختلف
- عنداللزوم انجام امور ذیربط که از طرف مدیریت مؤسسه به بخش ارجاع میگردد
بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی:
- جمعآوری، شناسایی و اجرای تحقیقات سیستماتیک در زمینه جانورشناسی کشاورزی
- تحقیق در زمینه بیولوژی و بیواکولوژی جانوران آسیبرسان در کشاورزی، محصولات برداشته شده و انباری و مطالعه پایهای بیولوژی جانوران مفید در گیاهپزشکی
- تحقیق در برآورد خسارت و ضایعات به وجود آمده به وسیله جانوران در مورد گیاهان زراعی، باغی، و محصولات انبار شده
- تحقیق در مورد دینامیک جمعیت، آستانه خسارت اقتصادی و زیان جانوران مضر گیاهان
- مطالعه در مورد شناسایی مهمترین عوامل زیانآور جانوری و همچنین عوامل کنترل کننده طبیعی آنها در مزارع، باغات، درختان غیر مثمره و فرآوردههای کشاورزی، شناسایی زیستگاهها، مناطق آلوده و دامنه میزبانی جانوران زیانآور به منظور جلوگیری از انتشار این عوامل
- تحقیق درباره مناسبترین روش مبارزه شیمیایی علیه آفات جانوری، برای کنترل خسارت آنها با توجه بیشتر به مسئله تعادل بیولوژیک، بهداشت محیطزیست و صرفه اقتصادی و بررسی مسئله ایجاد مقاومت در برابر ترکیبات شیمیایی مورد مصرف در ارتباط با برخی از آنها
- تحقیق در زمینه اصول مبارزه تلفیقی Integrated Pest Management - IPM و اجرای مدیریت آفات جانوری در مورد مزارع، باغات و گیاهان گلخانهای ومحیطهای بسته
- تحقیق در مورد سایر اصول مبارزه مانند روشهای فیزیکی، مکانیکی و زراعی، تحقیق برای تعیین واریتههای حساس و مقاوم گیاهان در برابر کنههای گیاهی زیانآور، جانوران مضر و تعیین منابع مقاومت در مقابل آنها با همکاری مؤسسه تحقیقاتی ذیربط
- اجرای طرحهای تحقیقاتی درباره مسائل خاص و پایهای که تخصص آن در بخشهای خارج از مرکز وجود ندارد
- اجرا، راهنمایی، مشاورت و هماهنگی طرحهای تحقیقاتی مربوطه
- هدایت و راهنمایی دانشجویان مؤسسات آموزش عالی در زمینه تهیه و تنظیم پایاننامههای کارشناسی ارشد و دوره دکترا
- کمک در اجرای برنامههای آموزشی مراکز دانشگاهی و آموزش عالی کشور در زمینه وظایف علمی مربوط به بخش
- تهیه و پاسخ به مسائل فنی افراد و مؤسسات تحقیقاتی و آموزشی داخلی و خارجی درباره جانوران زیانآور
- انتشار نتایج تحقیقات انجام شده به صورت مقالات و کتابهای علمی و تحقیقاتی
- پیشنهاد اعزام اعضای هیئت علمی و محققین بخش به مجامع بینالمللی و مؤسسات تحقیقاتی و آموزشی داخل و خارج از کشور، به منظور ارتقاء سطح دانش گیاهپزشکی و تحقیقاتی آنها
- تشکل کارگاههای آموزشی در زمینههای مربوط به وظایف بخش
بخش تحقیقات نماتولوژی گیاهی:
- تهیه و اجرای طرح تحقیقاتی روی نماتدهای گیاهی در سطح کشور
- جمعآوری و شناسایی و ردهبندی فون نماتدهای خاکها و گیاهان زراعی ایران
- تهیه کلکسیون فون نماتدهای گیاهی، حشرات شکاری و آزاد
- بررسی بیواکولوژی مهمترین نماتدهای زیانآور گیاهی
- بررسی دامنه میزبانی مهمترین نماتدهای زیانآور گیاهی
- بررسی تغییرات و نوسانات جمعیت سالیانه در خاک و گیاه
- بررسی اثرات متقابل نماتدهای زیانآور با سایر عوامل بیماریزای گیاهی از قبیل قارچها و باکتریها
- بررسی نحوه و انتقال و انتشار ویروسهای گیاهی توسط نماتدهای ناقل ویروس
- مطالعه و تعیین سطح زیان اقتصادی و فرم سمپاشی
- مطالعه و بررسی مبارزه و کنترل فیزیکی، شیمیایی، زراعی، ژنتیکی ومکانیکی با مهمترین نماتدهای زیانآور انگل گیاهی
- جمعآوری و شناسایی عوامل بیولوژیک و دشمنان طبیعی مهمترین نماتدهای پارازیت گیاهی
- تهیه گزارشات و مقالات علمی داخلی و خارجی و چاپ آن در مجلات علمی
- شرکت در سمینارها، کنگرهها و سمپوزیومها برای ارتقاء سطح علمی محققین رشته نماتولوژی
- آموزش دانشجویان، محققین جوان و جانشین در رشته نماتولوژی
نحوه پرپاراسیون:
در آزمایشگاه ما پرپاراسیون حشرات را با کمک سرکار خانم بخشی و با انجام پروپاراسیون شتهها آغاز کردیم و نحوه کار را آموختیم. بدین صورت که ابتدا شتههایی را که مدتی درون الکل قرار داشتند، از الکل درآورده و بعد در محلول پتاس 10% تا 20% قرار میدهیم و سپس آن را در انکوباتور با دمای 100 درجه سانتیگراد تا 120 درجه سانتیگراد به مدت نیم ساعت قرار میدهیم تا شفاف شوند و بعد از نیم ساعت میگذاریم که کمی خنک شود. سپس شتهها را از درون محلول پتاس به وسیله کاغذ صافی و یا پنس بسیار ظریف بیرون میآوریم و شستشو میدهیم. شستشو به این صورت است که 2 بار و هر بار به مدت 10 دقیقه در آب مقطر قرار میدهیم و بعد از این دوبار شستشو، 5 دقیقه درون الکل قرار میدهیم. سپس میتوانیم کلروفنول را به خود الکل اضافه کنیم و بعد شتهها را از درون ظرف خارج میکنیم و سپس با فوشین شتهها را رنگآمیزی مینماییم تا زیر میکروسکوپ و یا بینوکولر به راحتی دیده شوند. سپس یک قطره کلروفنول روی لام میریزیم و بعد یکی از شتهها را روی لام قرار میدهیم و آن را طوری روی لام میگذاریم که پاها به سمت بالا قرار گیرند.
بعد از طی این مراحل شته ممکن است جنینش در شکمش باقی بماند و باید آن را بیرون بیاوریم اما در مورد تریپس این طور نیست و پس از طی مراحل فوق تمام اعضای درون شکم آن خارج میشود. در نتیجه باید جنین شته را با کمک سوزنهای بسیار باریک و از طریق برشی که در ناحیه شکم شته ایجاد میکنیم، خارج کنیم. سپس با کاغذ صافی آب و محلولهای اضافی اطراف نمونه را جمع میکنیم و بعد از آن یک قطره چسب روی نمونه قرار میدهیم و بعد پاهای شته و فرم شاخکها را زیر بینوکولر مرتب میکنیم.
البته قبل از چسب زدن هم میتوان این کار را انجام داد. پاها باید به طوری مرتب شوند که یک جفت پای بالایی به سمت بالا و دو جفت پای دیگر به سمت پایین قرار گیرند. سپس توسط سوزن چسب را از اطراف نمونه دور میکنیم و کمی پخش مینماییم و سپس لامل را روی آن قرار میدهیم. البته قبل از چسب زدن هم میتوان این کار را انجام داد. پاها باید به طوری مرتب شوند که یک جفت پای بالایی به سمت بالا و دو جفت پای دیگر به سمت پایین قرار گیرند. سپس توسط سوزن چسب را از اطراف نمونه دور میکنیم و کمی پخش مینماییم و سپس لامل را روی آن قرار میدهیم. البته قبل از قرار دادن لامل روی نمونه میتوان پاها را کمی به داخل شکم جمع نمود چون خود لامل باعث میشود پاها باز شوند. بعد از انجام این مراحل نمونه را درون انکوباتور و یا آون (عکس شماره 5) قرار میدهیم تا نمونه کاملاً خشک شود. اینجانب در طی دوره کارآموزی خود چندین نمونه پرپاراسیون شتهها را به این طریق تهیه نمودهام.
اتاله کردن حشرات:
نحوه اتاله کردن در مورد حشرات ریز کمی با حشرات دیگر متفاوت است. در مورد حشراتی که آنقدر ریز هستند که فرو بردن سنجاق در بدنشان ممکن نیست، میتوان آنها را مستقیماً روی مقوا چسباند و به مقوا سنجاق زد. گاهی این حشرات را با سنجاق دو سر به طول 5/1 سانتیمتر روی مقوا میچسبانند و یا در انتهای مقوای سه گوش قرار میدهند. میتوان از سنجاقهای ته گرد معمولی استفاده نمود ولی طول این سنجاقها کم است و به علاوه زود زنگ میزنند. سنجاقهای فولادی مخصوص نگهداری حشرات از نمره صفر تا هفت با ضخامتهای مختلف وجود دارند که معمولاً برای سنجاق زدن به حشرات از آنها استفاده میکنند. بسیاری از حشرات را که جثه متوسطی داشته و طول آن بین 5/0 تا 3 سانتیمتر است میتوان بدون گسترش بال سنجاق زد. مگسها، زنبورها، ملخها، سنها و قاب بالان را میتوان پس از جمعآوری و کشتن سنجاق زد. سنجاق را به طور عمود از پشت به داخل بدن حشره فرو میکنند. حشره در ارتفاع معینی که تقریباً یک سانتیمتر از قسمت پهن و انتهایی سنجاق فاصله دارد قرار میگیرد. محل فرو کردن سنجاق در حشرات مختلف فرق میکند. به فاصله یک سانتیمتر از سطح شکم حشره اتیکت مقوایی قرار میگیرد که با مرکب چین اطلاعات مربوط به محل و تاریخ جمعآوری کننده روی آن نوشته میشود. مثلاً در صورتی که جمعآوری کننده، نام خانواده، جنس یا گونه حشره را میداند، این اطلاعات بر اتیکت (برچسب) دیگری که به فاصله نیم سانتیمتر از اتیکت اول قرار میگیرد، نوشته میشود. برای آن که فاصله حشرات و اتیکتها به طور یکنواختی روی سنجاق قرار گیرند، میتوان از قطعه چوبی که مانند پله سه ارتفاع 5/2 و 5/1 و 1 سانتیمتر دارد و یا سه سوراخ به ارتفاعات مزبور در یک قطعه چوبی تهیه شده باشد، استفاده نمود.
حشرات سنجاق خورده را میتوان در هر نوع جعبه که کف آن پوشش نرمی از قبیل چوب پنبه، سلوفان و غیره باشد قرار داد. علاوه بر جعبههای ساخته شده تجارتی میتوان از جعبههای سیگار یا شیرینی برای این منظور استفاده کرد. در موزههای حشرهشناسی از جعبههایی به ابعاد 30×18 یا 40×18 و یا 25×8 سانتیمتر استفاده میکنند. گاهی برای آنکه شکل مراحل مختلف زندگی حشره یا خسارت آن را به اشیاء مختلف و گیاهان نشان دهند، آنها را در جعبههایی که پوشش شیشهای دارند قرار میدهند. درون جعبعهای کلکسیون را میتوان به قسمتهای مختلف تقسیم کرد. در هر قسمت خانواده یا ژانرهای یک راسته از حشرات را قرار میدهند. معمولاً گونههای مختلف حشرات هر خانواده پهلو به پهلو در روی یک خط افقی قرار میگیرند.
برای آنکه نام خانواده سنجاقکها، ملخها، پروانگان و بسیاری از حشرات راستههای دیگر را بدانیم، کلیدهای شناسایی حشرات از طرز انشعاب رگبالهای انواع مختلف آنها استفاده میکند. از این رو هنگام سنجاقی زدن این حشرات مخصوصاً پروانگان لازم است بال آنها را به صورت گسترده خشک کرد. برای گستراندن بالها از اتالوار استفاده میکنند. اتالوار دو قطعه فیبر است که روی آن چوب پنبه یا سلفون قرار دارد. قطعات فیبر روی پایه چوبی به طور مایل قرار میگیرند. فاصله بین این دو قطعه به شکل شیاری است که قسمت اصلی بدن حشره در داخل آن قرار میگیرد و بالها روی صفحه چوب پنبه گسترانده میشوند. عرض شیار ممکن است در یک طرف اتالوار کمتر و در طرف دیگر زیاد باشد تا بتوان بدن حشراتی را که قطر آنها بین 5 تا 15 میلیمتر باشد در داخل شیار قرار داد. بعضی اوقات دو قطعه چوب پنبه را در روی پایه طوری نصبت میکنند که فاصله آنها را میتوان نسبت به یکدیگر تغییر داد و حشرات با جثه کوچک یا بزرگ را در داخل شیار جای داد.
معمولاً وقتی قسمت تنه پروانه داخل شیار اتالوار قرار میگیرد شاخکها و بالها و پاها به طور نامنظم هستند. برای گسترداندن بالها از دو نوار کاغذ که بالها زیر آن قرار میگیرند، استفاده میشود. سنجاقهای بعدی به ترتیب شاخکها و پاها را به طور منظم مرتب میکند. اتالوار را میتوان به سادگی با تعبیه شیاری روی سلوفان معمولی ساخت. در صورتی که به راحتی نشود پاها و شاخک پروانهها را روی اتالوار مرتب نمود بهتر است قسمت برجسته انتهای سنجاق را در داخل سوراخی که روی سلوفان تهیه شده قرار داد.
به این ترتیب راحتتر میتوان با قرار دادن نوار و به کمک سنجاق بالها و ضمائم بدن پرانه را منظم نمود. میتوان کلکسیونی از بال پروانهها به صورت آلبوم تهیه نمود و برای شناسایی بال پولکداران یک منطقه به این آلبومها مراجعه کرد.
در طی دوران کارآموزی انجام عمل اتاله کردن را نیز در آزمایشگاه بخش و تحت نظارت سرکار خانم بخشی آموختم. و تحت نظارت ایشان عمل اتاله کردن را روی چندین پروانه و نیز سرخرطومی حنایی خرما انجام دادم.
در آزمایشگاه بخش وسیلهای نیز وجود داشت به نام دسیکاتور، ظرف شیشهای که درون آن نمونههای حشرات قدیمی را قرار میدادند، نمونههایی که خشک و شکننده شده بودند. این دستگاه قسمتی درون خود داشت که آب درون آن میریزند و نمونه حشرات را روی صفحه بالایی آن میگذارند و درب دسیکاتور را میبندند تا بعد از مدت چند روز نمونهها نرم شوند و بتوان به راحتی شاخکها و پاها و بالهای آنها را مرتب نمود و فرم داد.
بعد از اینکه حشرات را حالت دادند، در مورد حشرات زیر، بااستفاده از چسب حشره Insektenleim آنها را روی مقوا میچسبانند. این چسب به صورت پودری است که با آب مخلوط میشود و در ضمن بعد از خشک شدن نیز به راحتی با آب شسته میشود. مقوایی که حشرات ریز را جهت تحقیقات بیشتر روی آن قرار میدهند، کاغذ پالت نام دارد.
در ضمن محل قرار دادن سنجاق در اکثر موارد سمت راست قفسه سینه حشره میباشد. (روی قفسه سینه)
زیر راسته جوربالان HOMOPTERA:
حشرات این زیر راسته شباهت کمی به سنها دارند و از نظر شکل خرطوم آنها را به دو گروه تقسیم نمودهاند. در گروه Auchenorrhyncha که شامل زنجیرههاست با وجودی که خرطوم از انتهای سر منشعب میشود ولی کاملاً زیر بدن قرار نمیگیرد و از بین کوکسای پاهای جلویی نمیگذرد. حشرات این گروه را، که میتوان زنجره مانندها نامید، شاخکهای کوتاه و مو مانندی دارند. در گروه دیگر Sternorrhyncha که شامل شپشکها و شتهها و مگسهای سفید گلخانه است حرکات حشرات کمتر و غالباً روی گیاهان ثابت میشوند. خرطوم حشرات این گروه، تقریباً موازی بدن، در زیر شکم قرار میگیرد، و از بین کوکسای پاهای جلویی میگذرد. پنجه پاهای زنجره مانندها سهبندی ولی شتهها و شپشکها پنجههایی با یک یا دو بند دارند. شاخک شتهها طویل و نخ مانند است ولی در بسیاری از شپشکها طول و شکل شاخکها برحسب طرز زندگی متفاوت است. چشمهای مرکب شتهها و شپشکها گاهی کوچک است و فقط از چند عدسی تشکیل شدهاند. تعداد مفاصل شاخکها در رشتهها 6 عدد یا کمتر، پسیلیدها 10 و شپشکها 25 عدد یا کمتر است. شکل شاخکها برای شناسایی برخی از خانوادهها راهنمایی بسیار خوبی است.
بند اول سینه حشرات این زیر راسته خیلی کوچک و غالباً «یقه» مانند و در زیر سر است. پرونوتوم معمولاً کوچک و استثنائاً در خانواده Membracidae بزرگ است و قسمتی از آن مانند سپر در پشت بدن قرار میگیرد.
هر دو جفت بال گونههای این راسته غشایی هستند و هنگام استراحت به شکل شیروانی روی بدن قرار میگیرند. رگبالها در خانواده Cicadidae زیاد است ولی در سایر گروهها خیلی کم شدهاند. در این زیر راسته بسیاری از انواع شتهها و شپشکها در تمام عمر بدون بال باقی می,انند. بسیاری از زنجرههای ماده در انتها بدن تخمریز طویل و شمشیر مانندی دارند. این حشرات معمولاً تخم خود را در بافت گیاه یا داخل خاک قرار میدهند. گرچه زمستان گذرانی بسیاری از گونههای این زیر راسته به صورت تخم است ولی ماده برخی از گونهها به صورت بکرزایی، بدون احتیاج به حشره نر، در تمام عمر به تولیدمثل خود ادامه میدهند. شتهها و شپشکها و برخی دیگر از حشرات این زیر راسته، ماده چسبنده و شیرینی از مخرج خود ترشح میکنند. مورچهها به طرف این ماده شیرین جلب میشوند. بسیاری از گونهةای این زیر راسته نیز غددی روی بدن دارند که مواد سفید مومی از خود ترشحمیکنند. به همین جهت برخی ازآنها به نامهای سپرداران، شپشکهای آرد آلود و یا شتههای مومی مشهور شدهاند.
برخی از حشرات این زیر راسته سفید رنگ هستند و درگلخانهها یا زیر برگهای بوتهةا مشاهده میشوند. این حشرات که به مگس سفید گلخانه مشهورند در دوره پورگی پشت برگ ها ثابت باقی میمانند. گرچه پوره شتهها و زنجرهها تا حدودی به حشره بالغ شبیه هستند و پس از چهار پوستاندازی به حشره کامل تبدیل میشوند، پوره برخی از شپشکها اصولاً هیچگونه شباهتی به حشره ندارند. پوره شپشکها در سن اول و دوم حرکت مینمایند و دست و پا و شاخک نسبتاً رشد کردهای دارند. از سن دوم یا سوم پورگی بسیاری از شپشکها روی گیاه میچسبند و در پشت بدنشان قطع مومی بزرگی ترشح میشود. پوره حشره زیر سپر شیره گیاه را میمکد و ممکن است تا دوبار دیگر پوستاندازی کند که سپری پهلوی موم دورههای قبلی پورگی تولید میکند. این قبیل شپشکها را سپرداران نیز میخوانند و بسیاری از آنها را میتوان از شکل سپر مومی که ترشح میکنند شناسایی نمود. دست و پا و شاخک بسیاری از سپرداران پس از تثبیت در روی گیاه کوچک شده و یا از بین میرود.
زنجیرههای درشت در خاک زندگی میکنند و در ناحیه پهلوی بند سوم سینه نزدیک قاعده شکم عضو تولید صدا دراند. این زنجرهها عمر بسیار طولانی دارند و دوره پورگی آنها تا 17 سال در خاک به طول میانجامد. پورهها در این مدت از ریشه گیاهان تغذیه میکنند. این زیر راسته یکی از زیر راستههای راسته HEMIPTERA است که در فصل بعدی توضیح داده شده است.
- ۹۵/۰۹/۱۷